ForumSağlık2023

Covid-19’un bir pandemiye dönüşmesi engellenebilir miydi?

Pandemi Sonrası

Covid-19, kabaca %80 ayakta geçirilen %20 tıbbi destek gerektiren ve %2-3 mortal seyredebilen, yoksulları daha fazla etkileyen bir enfeksiyon hastalığıdır.  Çin’in Vuhan bölgesinde başlayıp kısa süre içerisinde tüm dünyaya yayılarak pandemi haline dönüştü.  Peki Covid-19’un bir pandemiye dönüşmesi engellenebilir miydi?

Aslında Covid 19 insanlık için ihtiyaç duyulan bir uyarı olarak kabul edilmeli. Bu pandemi daha kötü seyirli de olabilirdi. Mesela çocukları etkileyen, yüksek mortalite ile seyreden, çocuk felci gibi sakatlıklar bırakan bir hastalık ile karşılaşılsa ne olurdu? Böyle kötü bir senaryoyu içinde barındıran bir pandemiyi küresel olarak yönetmeye dünya sağlık/idari sistemleri hazırlıklı mı? Covid-19 pandemisinde “Pandemi yönetimi” konusunda yeterli dersler çıkarıldı mı? 

Mutasyonlarla ortaya çıkabilecek yeni enfeksiyon hastalıklarının gelecekte de başımızı ağırtacağını düşünebiliriz. Tarihte insanlığa büyük zararlar veren birçok pandemi görülmüştür.  Bilimdeki gelişmelerle pandemi oluşturabilecek enfeksiyonlar artık öngörebilmek mümkündür.   Böyle durumlarda bulaşıcı hastalığın ortaya çıktığı bölgede sınırlandırılması mümkün olabilir mi?

Bunun için küresel çözümler üretmek zorunluluğu mevcut. Yerel salgının yerel yönetimlerin/ yöneticilerin inisiyatifine bırakılmaması gerektiği açık. Salgınların çoğunlukla ekonomik-sosyal düzeyin düşük olduğu bölgelerde ortaya çıktığı dikkate alındığında, yerel hükümetlerin bununla başarılı bir şekilde başa çıkması beklenemez.  Bu nedenle uluslararası organizasyonlar yapmak gerekir.  Birleşmiş Milletler çatısı altında bilim insanlarından oluşan bir örgütlenme düşünülebilir. Geniş yetkilerle donatılmış bu yapı bulaşıcılığı yüksek bir hastalık saptandığında  hemen müdahalede bulunmalı;  yerel yönetimlerle birlikte, bilimsel yöntemlerle salgın kontrolünü yürütmelidir. Bölgeye giriş-çıkışlar engellenmeli, yoğun sağlık hizmetleri sağlanmalı, aşılamalar hızlıca gerçekleştirilmeli, ekonomik destek verilmelidir.

Önümüzdeki yüzyılda pandemisiz bir dünya için başka neler yapılabilir gelin tartışalım.